بررسی ویژگیهای اکولوژیکی و فیتوشیمیایی گونه ترشک وحشی (rumex turcomanicus czerep) در عرصه های طبیعی و امکان سنجی اهلی سازی آن در شرایط کشت های مزرعه و گلخانه ای

به منظور بررسی ویژگیهای اکولوژیکی و فیتوشیمیایی گونه ترشک وحشی (rumex turcomanicus czerep) در عرصه های طبیعی و امکان سنجی اهلی سازی آن در شرایط کشت های مزرعه و گلخانه ای، مجموعه ای از مطالعات طی سالهای 92تا 94، در چهار دسته شامل مطالعات در رویشگاههای طبیعی، شرایط آزمایشگاهی، مزرعه و گلخانه ای انجام شد. بررسی تغییرات ترکیبات فیتوشیمیایی برگ و ریشه در مراحل مختلف نموی، نشان داد که کمترین و بیشترین مقادیر فعالیت آنتی اکسیدانتی، فنل و فلاونوئید کل عصاره ریشه به ترتیب در مراحل رشد رویشی و آغاز ظهور ساقه گلدهنده وجود داشت در حالی که مقادیر این ترکیبات در عصاره بخش هوایی در مراحل بلوغ بذر و رشد رویشی بترتیب از بیشترین و کمترین میزان برخوردار بود. بیشترین میزان اسید آسکوربیک و اسید اگزالیک برگ بترتیب در مراحل ظهور ساقه گلدهنده و بلوغ بذر اندازه گیری شد. در مطالعات آزمایشگاهی، دماهای کمینه، بهینه و بیشینه جوانه زنی به ترتیب 78/0، 1/14 و 34 درجه سانتیگراد تعیین گردید. تأثیر تیمار زمانهای مختلف برداشت بذر نشان داد، که بیشترین و کمترین درصد و سرعت سبز شدن گیاهچه و درصد گیاهچه های نرمال بترتیب در بذرهای برداشت شده در تیمارهای 4 ماه پس از رسیدن بذر و 2 هفته پس از تشکیل میوه، بدست آمد. در شرایط مزرعه و تحت تیمارهای مختلف کود دامی و دور آبیاری، بیشترین عملکرد تازه و خشک اندام هوایی، حاصل کاربرد‎20 تن در هکتار کود دامی در فواصل آبیاری‎4 روزه بود. همچنین بررسی تیمارهای تاریخ و تراکم کاشت نشاء در مزرعه حکایت از برتری تاریخ کاشت 31 شهریور با تراکم 6 بوته در متر مربع، درعملکرد تازه و خشک اندام هوایی داشت. در شرایط مزرعه و تحت تاریخ های مختلف کاشت نشاء، چرخه زندگی این گیاه از کاشت بذر تا پایان رشد در تاریخ های کاشت نشاء 25 اسفند، 31 شهریور و 25 مهر به ترتیب 16/2578 ، 69/2429و 8/2257 درجه روز رشد به طول انجامید. در مطالعات گلخانه ای، بررسی تأثیر بسترهای مختلف بر مولفه های سبز شدن بذر و رشد گیاهچه نشان از برتری صفات مورد بررسی در بسترهایی با نسبت بیشتر خاک زراعی و افت این صفات در بسترهایی با مقادیر بیشتر ماسه، داشت. در بررسی تأثیر تاریخ های کاشت مختلف بذر در شرایط گلخانه، عملکرد تر و خشک بخش هوایی و صفات بیوشیمیایی مورد بررسی در تاریخ کاشت اول مرداد نسبت به تاریخ کاشت اول شهریور، برتری نشان داد.به طور کلی نتایج نشان داد که گیاه ترشک وحشی به کشت در شرایط مزرعه و گلخانه ای پاسخ مثبتی داده و به دلیل وجود ترکیبات باارزش غذایی و دارویی، می تواند بعنوان گیاهی امید بخش در جهت مصارف دارویی و سبزی مورد استفاده قرار گیرد.